Vonandi verði hlustað á nýjum tillögum ! (Sparnaður í heilbrigðiskerfinu)

Ég sat málstofu  um sparnað í heilbrigðiskerfinu um daginn, en missti reyndar af opnun og svo byrjunin á fyrsta erindinu. Á málstofunni  var að sjálfsögðu talað út frá hvernig megi hagræða á sjúkrahúsum og þess háttar.  Þó það nú væri.  Mér skilst samt að ráðherrann hafi komið inn á það í upphafsorðum sínum að als konar forvarnir, geta leikið stórt hlutverk í að draga úr  kostnað í heilbrigðiskerfinu. Þó það nú væri.   En svo ekki orð um það meir. 

Og það finnst mér virkilega miður !

Nú er hægt að velta fyrir sér ósakir og jafnvel  bregða upp kenningar um starfstéttir ofl. En það er ekki aðalmálið, heldur að sýna fram á rökin sem mæla með forvörnum, og þá ekki síst í formi heilbrigðra samgangna. 

Ég næ ekki að skrifa það í fullum fetum núna, en bendi á nýopnaðri vefsíðu WHO :

healthytransport.com

Þar er bent á hvernig það að bæta samkeppnisstöðu hjólreiða, göngu og almenningssamganga geta sparað fullt af peningum fyrir samfélaginu, bæði í heilbrigðiskerfinu og með fækkun veikindadag, minnkun í heilsuspillandi  mengun, fækkun umferðarslysa og styttingu biðtíma í umferðinni (á heildina). 

 Í stað þess er fyrirkomulagið hér og viða erlendis  að torvelda fólki að nota heilbrigðar samgöngur en greiða götur bíla,  á meðan til dæmis bílastæði séu ókeypis og skattfrjáls, en samgöngustyrki sæta hlunnindaskatti. Hér  eru grænar bylgjur  og mislæg gatnamót fyrir  bílana, á meðan  gangandi þurfa að biða í óvissu eftir grænum karli, eða leggja á sér verulegan krók niður í óvistleg og ógnandi undirgöng ( að sumum finnst)  eða upp á  mjóum rokrassgatbrúm. 

Tillögur um sparnað kynntar í næstu viku

Frétt um andlát : aðgát skal höfð í nærveru sálar ?

Mér finnst ósmekklegt að vitna í  talsmanni skíðasvæðisins og velta upp  hvernig Natasha Richardson var búin í frétt um andlát hennar. Það er eins og einhver sé að reyna að skora stig á dauða hennar, eða kannski helst firra sér ábyrgð. Kannski  tengist þessi framsetning einhver þörf hjá sumum til að stökkva á einhverja "skýringu" á óskiljanlegum hlutum, eða þá að sumum er gjarnt að hafa puttan á lofti og vilji segja fólki hvernig það eigi að haga sér. 

Ef einhver vill hinsvegar fræðast um skíðaiðkun og hættur, væri þessi grein ágætis upphitun, og muna að þarna koma fram fleiri sjónarhorn.  Erfitt að segja hvort einhver einn hafi rétt fyrir sér  :

Just how dangerous is skiing? (BBC)

Í framhaldi kannski lesa almennt efni um áhættu, sem til dæmis bókina Risks eftir John Adams.

 

Natasha Richardson látin

5000 km á ári : lægri bílatrygging ?

Lækkun á bílatrygging  ->  kaupa reiðhjól / uppfæra búnað -> aka minna  og fá meiri lækkun

Þannig ætti þetta að vera.

Því sem þeir sem aka minna eru væntanlega í minni hættu á að valda eða lenda í tjóni. 

Þar að auki ætti þetta reyndar að hafa áhrif á sjúkdómatryggingu líka, því hreyfing í stað hreyfingaleysis, eflir heilsu svo um munar. Rannsóknir sýna að hjólreiðamenn lifa lengur og verða heilbrigðari, með færri veikindadaga ofl. 

Fyrir hluti af peningunum sem fólk sparar, kaupir það reiðhjól eða lætur gera við, eða kaupir nagladekk og ljós  og fatnað til að hjóla í roki og rigningu.

Og svo hjóla og þannig fækka fjölda kílometra sem eru farnar á bílnum. 

Þá ættu tryggingafélög að sjá sóma sinn í að bjóða upp á lækkuð iðgjöld fyrir þá sem keyra lítið, eins og er í boði erlendis :

http://www.freeindex.co.uk/article(low-mileage-car-insurance)_144.htm

http://www.google.com/search?q=insurance+mileage

Annað er í rauninni ákveðin  óréttlæti.  Borgað með þeim sem aka mest, og rukkað af þeim sem aka minna.  Ætti frekar að vera öfugt, ef eitthvað. 

Útlit fyrir langþráða lækkun bílatrygginga

Úrtölumenn um hlynun munu (of brátt) skilja

Ég spái því að þeir sem núna eru að tala um að veðurfarsbreytingar af mannavöldum séu ekki að eiga sér stað munu hafa fengið vitneskju um annað, langflestir, eftir segjum 5 árum.

Það er alveg rétt að margt má rannsaka betur í þessu ótrúlega flókna kerfi, en við vitum nú þegar meir en nóg til að grípa til aðgerða, og það er meir að segja mjög margt sem er hægt að gera sem má réttlæta að fullu út frá allt öðrum sjónarmiðum. 

Það  eru til fullt af lausnum sem tvær  flugur í einu höggi.  Það eru til lausnir til þess að spara orku sem eru mjög hagkvæmar, minnka mengun, bæta heilsu ( vegna þess að mengun minnki ), dregur úr því hversu háð maður sé öðrum þjóðum og svo framvegis.

Aukið jafnræði til handa þeim sem velja hjólreiðar  sem samgöngumáta er eitt besta dæmið sem ég þekk um lausn sem slær margar flugur í einu höggi. Um það má lesa í fyrri færslur mínar hér og til dæmis á vef sem WHO var að opna :

 

http://www.healthytransport.com

http://www.euro.who.int/transport/policy/20080109_1

http://www.euro.who.int/transport/news/newstop

 

Jörðin hlýnar hratt

Hjólreiðar : Bætt aðgengi vegna bætts öryggistilfinnnigs

Það er gleðilegt að sjá það í fréttinni að sagt sé frá áformin um að bæta aðgengi fyrir hjólandi yfir Svínahrauni og Hellisheiði.  

En það er röng áhersla að tala einungis út frá öryggi.  Sumir gætu haldið að einhverjir hafa slasast þarna á hjóli.   Sumir geta talið að án þess að hafa sér leið fyrir hjólreiðamenn sé svakalega hættulegt að hjóla eftir þjóðvegum. En reyndin er að fullt að ferðamönnum, sérstaklega erlendum, hjóla eftir þjóðvegunum á hverju sumri. Samt hefur enginn hjólreiðamaður drepist í umferðinni á Íslandi síðustu 10 árin. Enginn.  Tölurnar benda sem sé til þess að ekki sé svo rosalega hættulegt að hjóla eftir þessum vegum.  Bæði bílstórar og hjólreiðamenn eru nógu mikið á tánum  til að enginn drepst.  En þetta litur hættulega út, og mjög margir sem hefðu viljað hjóla lengri vegalengdir um landið leggja ekki í því vegna óþæginda sem stafar af bílum á miklum hraða og vegna ótta um öryggi.

Og það að menn ekki þora að hjóla getur hæglega verið mun stærri bagga á heilsu landsmanna en slys á hjólreiðamönnum. Rannsóknir benda sterklega til þess að ekki sé hættulegt að hjóla, heldur er hættulegt að hjóla ekki.

Ástæðan fyrir að nú verði lagt í tengingu yfir Hellisheiði þar sem hjólreiðamenn geta verið í meiri næði,  er sennilega fjórþætt :

1. þetta er ódýrt, það eru leiðir til sem mega nýta sér  og það er loksins komin heimild fyrir þannig útgjöld í vegalögunum
2. Minnki ónotstilfinning og pirring  bílstjóra tengd því að fara fram hjá hjólreiðamönnum
3. Bæti aðgengi hjólreiðamanna sem leiði til eflingar jafnræðis, lýðheilsu og ferðamannaiðnaðs
4. Bæti umferðaröryggi út frá huglægu mati fremur en út frá tölum eða póttþétta fræði sem sýna fram á vanda.

Ég held að bætt aðgengi hjólreiðamanna ætti að hafa mesta vægið í þessu. Hjólreiðamenn hafa margir hver  veigrað sér fyrir að hjóla um þjóðveganna. Ég þekki samt til  hjólreiðamenn  sem þrátt fyrir tiltölulegt reynsluleysi hafa hjólað þarna yfir, eftir Suðurlandsveg.  En mjög margir  hafa veigrað sér vegna hávaða, vegna óöryggistilfinning, að of lítið tillit sé tekið til hjólreiðamanna og/eða  ónotstilfinning við að "þvinga" bílstjóra til að taka tillit til aðra en bílstjóra. Sérstaklega hefur ekki verið boðlegt að hjóla þarna með börnum.

Það er munur á aðgengi og öryggistilfinning og raunverulegt óöryggi.  Og óöryggið tengist bílunum og bílstjórum í  raun meira reiðhjólin.  Hjólreiðar og ganga eru eðlilegri samgöngumátar en að aka bíl.   Við hjólreiðar og göngu notast menn við eigin orku og hafa mun minni eyðingarmátt en bílstjórar.   Bílstjórar eiga samkvæmt fjölda lagagreina og dómsúrskurða að taka tillit til hjólreiðamenn og gangandi og miða akstur að aðstæðum en gera það í allt of mörgum tilfellum ekki.

Þannig að sér leið fyrir hjólreiðar kemur til vegna hegðun eða sofandaháttur sumra bílstjóra en ekki vegna sérstæði hjólreiða. 

Þetta er aðgengismál og réttlætismál ekki síður en raunverulegt umferðaröryggismál.

Því miður er enn óljóst hvernig gæðin verður á þessa tengingu.  Ef yfirborðið verður svo hrjúft eða illa við haldið eða með stóra útúrdúra, munu menn sennilega áfram hjóla eftir þjóðveginum, bæði ferðalangar og íþróttamenn.  Ef að tengingar við vegi og stíga verða of lélegar mun það draga í sömu átt, og sömuleiðis ef upplýsingaskilti verða af skórnum skammti eða með litlu upplýsingagildi. 

 

Sjá greinina "The Right to Travel by Human Power"

Umferðaröryggi og afköst aukast

Við frjókornaofnæmi líka ?

Að hægt virðist að byggja upp þol við hnetum hjá börnum með jarðhnetuofnæmi er frábært. Hlytir að vera erfitt að lífa með þessum vanda, eins og lýst er í fréttinni.

En ætli þetta auki þekkingu á ofnæmi almennt.  Það eru að mér skilst fleiri og fleiri með frjókornaofnæmi í einhverja formi.  Frábært ef þau geta fengið hjálp líka.  Og svo stefna að lækningu og að leiðrétta ferlinu sem leiðir til ofnæmis ?

Vinna á hnetuofnæmi

"... eða jafnvel í nefinu á okkur"

... óborganlegt :-)

Framandi lífverur hugsanlega að finna á jörðinni

Minnkum útblæstri og uppskerum tvöfallt !

Fréttin sem þessi færsla er tengd við segir frá því að sérfræðingur telur að hlýnun framundan hafi verið vanmetin. En ekki hvað.  Úrtölumenn segja þvert á móti. Sumir að hlýnunin sé stórlega ofmetin eða ekki af mannavöldum, eða bara að litlu leyti eða hálfu af mannavöldum. Ég mundi óska að hægt væri að sætta alla þessa aðila og komast á samkomulagi um lausnir sem í senn draga úr útblæstri / myndun gróðurhúsalofttegunda og hafa annað jákvætt í för með sér. 

Dæmi :

• Vernda frumskóga og lífríki þess. Líffræðileg fjölbreytni og menning fólks sem lifir í og þekkir verðmæti skógana vernduð. Framleiðslu skóganna á súrefni, og bindingu á raka og jarðvegi er mikilvæg fyrir svæðin í kring. Verndun og hófleg nýting skóganna mun sennilega skapa meiri verðmæti líka í peningum mælt en eyðingu þeirra þegar lítið er tillengri tíma.
• Efla heilbrigðum samgöngum.  Mundi réttleiða markaðsleg skekkju sem hefur verið í jafnræði samgöngumáta. Mundi efla lýðheilsu, minnka staðbundinni mengun, minnka umferðaröngþveitið,  spara tíma og peninga,  efla borgarbrag og margt, margt fleira
• Bætt nýtni í orkunotkun í skipum. Mikill sparnaður. Heilbrigðari umhverf um borð ?
• Bætt nýtni í orkunotkun í iðnaði, skrifstofum og húsnæði. Sparnaður mikill.
• Efla innlenda og kannski líka staðbundinni orkuöflun. Minnka því hversu háð við séum útlönd eða flutningslínum á milli landshluta.
• Efla t.d. innlenda matarframleiðslu í stað þess einhliða veðja á áli.  Kísilvinnsla með fullvinnslu getur samt fjölgað stoðum, og sólarsellur mögulega verið mikilvægari framlag til heimsins en álið er sagt vera.

Hlýnun jarðar vanmetin

2+1 er rétta lausnin miklu fremur en tvöföldun

Vegagerðin lagði til 2+1  en var yfirkeyrð af ráðherra sem var beitt rakalausnum (ok innistæðulausum) pólitískum þrýstingi frá Suðurlandi meðal annars.

John Dawson breskur sérfræðingur í umferðaröryggi, sem var gestur á Umferðarþingi síðastliðin haust, kom fram í sjónvarpsviðtali og sagði að það væri nánast glæpsamlegt af íslenskum yfirvöldum að velja 2+2 fremur en 2+1  +a þessum vegakafla.  Bara ef umferðin væri miklu mun meiri væri hægt að halda því fram að þörf fyrir 2+2 sé fyrir hendi.  

Á sínum tíma ályktaði umferðarráð með öllum greiddum atkvæðum með 2+1 fremur en 2+2 fyrir Suðurlandsveg yfir Hellisheiði. 

Sjá líka 

http://www.us.is/Apps/WebObjects/US.woa/wa/dp?detail=5463&name=frett_ny

Undirbúa tvöföldun Suðurlandsvegar

Málþing 16:30 í HÍ : Hefur maðurinn eðli ?

Frá http://darwin.hi.is : 

 

Hefur maðurinn eðli? er yfirskrift málþings sem haldið er í tilefni tveggja aldar fæðingarafmælis Charles R. Darwins.

Þann 12 febrúar næstkomandi eru 200 ár liðin frá fæðingardegi Charles Darwins og í ár eru einnig 150 ár frá útgáfu tímamótarits hans „Uppruni tegundanna". Þessum tímamótum verður fagnað á margvíslegan hátt á árinu og hefst með málþingi á sjálfum afmælisdegi Darwins 12. febrúar. Málþingið er öllum opið og verður haldið í Öskju, Háskóla Íslands, stofu 132 og hefst kl. 16:30.

Dagskrá málþingsins:

Ari K. Jónsson (Ph.D) forseti tölvunarfræðideildar Háskólans í Reykjavík "Hefur maðurinn einkaleyfi á greind?"

Eyja Margrét Brynjarsdóttir (Ph.D) lektor í heimspeki við Háskóla Íslands "Að hálfu leyti api enn"

Jón Thoroddsen - Heimspekingur og grunnskólakennari "Er sköpunargáfan hluti af eðli mannsins?"

Steindór J. Erlingsson (Ph.D) vísindasagnfræðingur "Darwin, Marx og spurningin um mannlegt eðli"

Skúli Skúlason (Ph.D) Prófessor og rektor Háskólans á Hólum "Maðurinn sem náttúruvera"

Í upphafi málþingsins verða veitt verðlaun í ritgerðarsamkeppni sem nýverið var efnt til meðal framhaldsskólanema um Darwin og áhrif þróunarkenningarinnar á vísindi og samfélög, auk þess sem vísindalegt framlag Darwins verður kynnt í nokkrum orðum. Málþingið setur Sigurður S. Snorrason forseti líf- og umhverfisvísindadeildar Háskóla Íslands.

Vísindi sem hafa staðist tímans tönn