Öflug hjólamenning fer vel saman við hjálmleysi

Ef maður rýnir í myndum frá borgum með öfluga samgönguhjólreiðamenningu, þá er stór hluti þeirra sem hjóla án hjálms. Reyndar virðist vera að hjálmaáherslur og öflug hjólamenning geti farið frekar illa saman. Margar rannsóknir hafa bent til þess að hjálmaskylda dragi gjarnan úr fjölda þeirra sem hjóla til samgangna. Ég vil bæta við að mikill félagslegur þrýstingur gagnvart "hjálmlausum" geti verið ígildi hjálmaskyldu. 

Það að hjálmaskylda og mikill fókus á hjálmum dragi úr aukningu í samgönguhjólreiðum, er aðalástæðu þess að nýleg skýrsla OECD um öryggi hjólreiða mæli ekki með áherslu á hjálmum heldur nefnir tugir annarra þátta til að bæta öryggi. "Umferðaröryggisbíblian" frá Samgönguhagfræðistofnun Noregs, Transportøkonomisk institutt, kemst að sömu niðurstöðu. Umferðaröryggisbíblian er virt rit og byggir á skipulega og vandaðri úttekt á bestu rannsóknirnar sem hafa birst í ritryndum vísindatímaritum.

Nú er viðbúið að einhverjir komi með sína sögu af einhverjum sem var "bjargað" af hjálmi sínum, en eins og sagt er á ensku : "The plural of anectdotes is not data". Ef við skiljum ekki að vísindi trompi reynslusögum þá er illa fyrir okkur komið. (Ekki að vísindinn séu með eilíf svör, né hafið yfir gagnrýni, ég var ekki að segja það.)

Valdar setningar úr OECD skýrslunni, sem fer varlega, enda tekur tíma að snúa stóru skipi :

"Non-infrastructure measures can improve safety, but they should not be the sole focus of policy."

"To be clear -- these studies indicate reduced risk of head injury for a single cyclist in case of a crash. The effects must not be mistaken for the safety effects of mandatory helmet legislation or other measures to enhance helmet usage."

 

Hjálmar hjálmlaus á hjólinu

Gott væri að fá skýringu á seinkun

Það er þakkavert að Gísli Marteinn og Hildur vekja athygli á þessari mikla seinkun í framkvæmdum. Hins vegar hefði mátt leita skýringa, í stað þess að básúna að meirihlutinn séu nánast viljandi að svíkja þessu. En óháð hver skýringin er, þá er nokkuð ljóst að borgin hafi klúðrað því að standa við áætluniuna, og það hljóti að stafa af því að þetta arðbæra framtak (heilbrigði, lækkuð útgjöld við samgöngur) hafi ekki verið sett nógu ofarlega á fórgangslistann. Ekki heldur var neitt plan B ef upphaflega planið v. fjármörgnun mundi dragast á langinn. En mér skilst að það sé skýringin á þessari seinkun.

Standi ekki við loforð um hjólreiðastíga

Ef keppt í borginni, og miðað við meðalferðir, hefði reiðhjól unnið

Það kemur ekki fram í fréttinni af spasraksturskeppninni hvar var ekið og hversu langa vegalengd.

Mjög hátt hlutfall ferða í Reykjavík eru styttri en 5 km, og ágætis hlutfall ferða styttri en 3 km.

Í þessum ferðum, er reiðhjólið mjög verðug keppinaut.  Oft er ferðatíminn á bíl og reiðhjól svipaður á  3 - 5 km leiðum. Á þeim tíma dags sem flestir eru á ferðinni samtímis, mynda bílarnir litlar umferðarteppur  sem reiðhjólið rennur fímlega fram úr, og kemur reiðhjólið á leiðarenda á undan.

Reiðhjólið er þann faramáta sem eyðir minnstu orku, segja fræðingar. Ganga eyðir meiru.

Þar fyrir utan er viðhald á reiðhjóli og annar rekstur mun ódýrari og mengunin hér um bil enginn.  Ekki er heldur neinn ógnun  af reiðhjólum í umferðinni ólíkt bílunum  (Miðum til dæmis við árlegri tölfræði yfir drepnum og alvarlega slösuðum í umferðinni).   Sumar kostir hafa bílarnir fram yfir reiðhjólið, en kostirnir á hinn vegin sem ég gæti bætt við eru líka fjölmargar.  Eki síst ef við skoðum samfélagsleg áhrif.

Yaris eyddi minnstu

Gott mál og sérstaklega áherlsur á eflingu hjólreiðar og á rannsóknir

Sumir hafa haldið því fram í tengsl við áratug aðgerða í umferðaröryggismálum (UN Decade of Action for Road Safety) að við vitum hvað þarf að gera, nú er bara að framkvæma.

Staðreyndin er - að margra sérfræðinga mati -  að sumt sem er stungið upp á, henti afskaplega illa við mörgum aðstæðum, og gangi gegn öðrum mikilvægum markmiðum. Sér í lagi er of lítið tillit er tekið til gangandi og hjólandi og sérstæði þéttbylis.  

Hér eru dæmi frá Roadpeace.org sem eru Bresk samtök (á twitter ) :

• Listen again to @BBCr4today this morning (2:41:50) with mention of RoadPeace Patron Ian Roberts: http://bbc.in/kIkCZA #roadsafetydecade
• ..and Lord Robertson doing a great job of presenting both sides of the argument in road safety vs road danger reduction debate @BBCr4today!
• Government's road safety strategic framework mirrors the Decade plan with little on pedestrian and cyclist safety #roadsafetydecade 
• ...but pleased to see 'whether people feel safe walking or cycling' as a key indicator #roadsafetydecade

En í ræðu sinni í dag lagði Ögmundur Jónasson áherslu á þörf á gagnaöflun og rannsóknir, sem er gleðiefni. Og borgin er farin að skilja þessu, enda virðist vera að 30 km/klst haḿarkshraði í hverfunum hafi skilað miklu og bjargað mörgum.  

Í yfirlýsingunni frá Moskvu sem mætti segja að markaði upphaf vinnunnar með áratuginn, var efling hjólreiða, göngu og almenningssamgöngur komið inn sem markmið og leið að yfirmarkmiðunum um fækkun bana slysa og alvarlegum slysum í umferðinni.   Nú er þörf á að minnast á þennan þátt í yfirlýsingu samgönguraherra frá Moskvu. 

 

 

 

Umferðaröryggi í brennidepli

Þakkir

Mig langar að þakka í dag :

 

• Reykjavíkurborg og sennilega verktaka á þeirra vegum fyrir að sópa sandi og möl af mörgum útivistarstígum síðustu daga. (AKA samnýttir göngu- og hjólreiðastígar)
• afgreiðslufólki í búðum og hárgreiðslustofum (?)  fyrir vínalegu viðmóti
• hjólreiðamann fyrir að taka vel í ábendingu mína um að fara hægar framhjá gangandi fólki eða fjær því, þannig að það bregði síður
• starfsmann Reykjavikurborgar sem tók vel í ábending um bilun í vefkerfi þeirra og hélt mér upplýstum um gangi mála
• starfsmann borgarinnar sem tók vel í fyrirspurn mína um dagsskrá nefndar
• bílstjórar sem hafa tekið tillit til mín og annarra hjólreiðamanna og gangandi i umferðinni og stuðlað að samvinnu
• fólki sem er úti að ganga og hjóla, stoppa og spjalla og sem þannig gæðir borginni líf
• vorið :-)  

 

Svari gjarnan fólki sem vill spyrja um hjólreiðar og umferðarlög

Ef einhver í einlægni vil fræðast frekar um rökstuðning Landssamtaka hjólreiðamanna , til dæmis eftir að hafa lesið /gluggað í umsögnina við umferðarlög sem frétt mbl.is linkar í, þá endilega setjið athugasemdir hér fyrir neðan.  Það má líka senda skeyti á   [e-mail] 

Á móti skyldunotkun á stígum

Vandinn : Bílar og bilstjórar, hraðbrautarstemning

Eins og fram kemur urðu meirihluti alvarlegra slysa þannig í fyrra að ekið var á gangandi vegfarendum. Það ætti að vera ljóst fyrir flestum að þá hefur hraði bíla jafnt yfir verið of mikill miðað við aðstæður, og hugsanlega bílstjórar ekki sýnt árvekni í nægilega mæli. Ég er ekki að tala um einstök slys hér, en frumtilgáta yfir heildina.

Eitthvað á þessum nótum ætti  frumgreining skynsamra manna að vera.  En nú hlýtur að skipta máli að skoða slysin enn betur og reyna að læra af þeim.  Og passa sér að falla ekki í gryfjuna "blame the victim". 

Fimmtungi fleiri slösuðust alvarlega

Gott að leitað sé að vitni

Stundum hefur maður á tilfinningunni að of létt sé tekið á slysum þar sem keyrt er á gangandi eða hjólandi.  (Eða hvernig sem maður vill orða það )

Ég var fyrst með þessa fyrir sögn : Hvað er að fólki sem stingur af frá slysstað. Það er mjög áleitinn spurning, en sennilega ekki viðeigandi sem fyrirsögn á bloggi tengd við þessa frétt. 

Ég er í alvörunni hissa og um leið að velta þessu fyrir mér. Kannast einhver við rannsókn á svona löguðu ?  Eu þetta tilteknir hópar, í tilteknum ástæðum ? Næst yfirleitt í þá ? Er einhver munur eftir því hvort mikið fjártjón er að ræða eður ei, hvort tryggingafélag beiti sér eður ei ? 

Nú skal skýrt tekið fram að ég sé ekki að segja að svo hafi gerst í þessu tilviki. 

En í raun þá veltur maður fyri sér hvort ekki sé, eins og hefði væntanlega gerst í Hollandi afgreitt þetta með að bæílstjórinn væri tæknilega séð sekur, nema sannað sé að gangandi mannin hafi sýnt á sér _verulega_ vitavert gáleysi.   

Sjá t.d.  http://momentumplanet.com/videos/netherlands-protects-cyclists-with-strickt-liability 

 

Leitað að vitnum að umferðarslysi

Opið bréf til áhrifamanna um opna heimild ráðherra

Fyrir neðan er skeyti sem ég sendi á nokkra valda aðila í gærkvöldi.

Þar kemur meðal annars fram að rökstuðning RNU, sem minnst er á í greinina sem þetta blogg hangir við,    ekki stenst. Eða réttara : Það eru mjög góð rök fyrir því að rannsóknir sem þeir vitna í eru mjög gallaðar og ýkja mat á virkni hjaĺma ótrúlega mikið.

 

~~~~~~~ 

Ég finn mér knúinn til að bögga ykkur með mál sem er afskaplega skrýtið.

Brotið sem er framið er af mínu viti ekki síður alvarlegt, en það sem var fjallað um í Kastljósi í kvöld, um læknamistök við meðhöndlunar brunasárs einstaklings.

Gróf vanræksla við lagasetningu getur þýtt lakari heilsa fyrir tugi þúsunda manna, ef ekki fleiri, og örkuml og dauða fyrir suma. Ég á við lagagrein sem heimilar ráðherra að setja mjög íþyngjandi reglur um s.k. öryggis- og verndabúnað á alla "óvarða" vegfarenda. "Victim Blaming" par excellence. Íþyngjandi reglur, sér í lagi á samgöngumátan hjólreiðar, sem er ein best rannsakaði leið til að efla lýðheilsu, og lengja lífið í stórum hópum og spara um leið fullt af peningum á mörgum öðrum sviðum (t.d. L.B. Andersen et al, 2000 og skýrsla Umhvrn um aðgerðir í loftslagsmálum ). Ég kýs að kalla hjólreiðar og ganga ýmist heilbrigðar samgöngumátar eða grænar og hollar samgöngumátar. Sem við viljum öll nótabena efla. Það þarf að hafa sérstaklega góða ástæða og vel ígrunduð áður en sett er íþyngjandi reglur um þá. Og þegar mjög sterkar raddir eru úr fræðasamfélaginu um að þessar íþyngjandi aðgerðir ekki virka jafnvel þótt sjónarmiðið sé bara á umferðaröryggi, þá er um að gera að stoppa og hugsa málið . Ekki vænlegt til árangurs í lýðheilsu þá, að loka eyrunum. (Og um leið setja falleg orð um umhverfi og heilsu í markmiðsgrein umferðarlaga )

Hefur einhver veigamikill rök gegn því sem Pawel hreyfir í grein sinni "Í labbítúr með hjálm ?" Í fullþroskuðu lýðræðissamfélagi hefði maður vænst þess að til dæmis Landlæknir eða fjölmiðlar hefðu haft samband við Landssamtökum hjólreiðamanna (LHM) eftir að greinin birtist til að kanna hvaða "skrýtni" málflutningur sé á ferðinni í þessum hjálmamálum. Þau hefðu átt að spyrja hvers vegna menn mótmæla því að setja eigi lög sem gætu fræðilega þýtt að allir muni þurfa að ganga um í endurskinsvesti með haustinu, til dæmis ef ættingi ráðherrans er keyrður niður í myrkri.
En þetta virðist vera tabú. Nema þegar er hamrað á meint mikilvægi og töframætti.

Engin rök koma fram til stuðnings opna heimildar um verndarbúnaði í lagafrumvarpinu. Engin !

Ei heldur eru borin fram rök með því að færa í lög hjálmaskyldu á börnum, nema lagatæknileg. Ekkert mat lagt á hvort hjálmskyldan hafi skilað einhverju. Reyndar hefur að mínu viti enginnlagt í neina könnun um áfrakstur. Reyndar má lesa samantekt af könnun/arrnsókn í læknablaðinu frá 1996, þar sem lítill hópur var skoðaður. Enginn sjáanleg fækkun alvarlegar meiðsla fannst sem mætti rekja til hjálmana sem vissulega voru notaðir við sæmilegt hlutfall slysanna.

Landssamtök hjólreiðamanna, European Cyclists' Federation (ECF) og samtök reiðhjólaseljenda í Sviþjóð sem dæmi geta vísað í fullt af vísindaskýrslum sínu máli (og sýn Pawels) til stuðnings. Til dæmis frá Institute for Transport Economics , TØI) í Osló, eða tekið saman af National Childrens' Bureau, á Bretlandi. Eða af Umhverfisráðuneyti ESB. Eða í lokaskýrslum í rannsóknarprógramm á vegum ESB.

Rannsóknarnefnd Umferðarslýsa gerði góða tilraun til að sýna fram á "ótvíræðu gildi" hjálmaþvingunar á hjólreiðamenn í sinni umsögn um frumvarp til Umferðarlaga í fyrra, en fellur á prófið. Umræðan um endurskínsþvingum er styttri á veg komin í fræðunum, en hugmyndin byggir á mörgum af sömu falsrökunum.

Jú þetta er allt vel meint, hjá stjórnmálamönnum og sérfræðingum (sem reyndar hafa lítið spáð í hjólreiðum sem samgöngumáta í þjóðfélagi) en hvers vegna er ekki hlustað á rökum, og innleit samtal ? LHM hefur ítrekað reynt að fá af stað samtali við þá sem styðja hjálmaskyldu og þess háttar, og sýn LHM hefur birst á netinu, í stærri blöðum og á gufuna. Umsagnir til ráðuneytis og Alþingi og mæting á þeirra fundum eru orðnar um 10 talsins, bara á þessu sviði. En alvöru samtal, þar sem valdið hlustar, vantar.

Þá er spurt :
Þarf að kæra ferlinu og hvernig það virkar í raun gagnvart fulltrúa hjólreiðamanna og um leið frambærilegum sérfræðingar í málinu, til umboðsmanns Alþingis ?

Ég get uppljóstrað að maður hjá Lýðheilsustöð sem var skipað af hjólandi yfirmanni til að virkilega skoða málið komst að mjög svipaðri niðurstöðu. En þessi niðurstaða byggt á rökum þótti ekki henta útávið. Hjálpaði þó með að fresta hjálmaskyldu á fullorðina sem tryggingafélögun vildu, með því að "vitna" á óformlegum fundi í Samgönuráðuneyti. Kannski vildu tryggingafélögin hjálmskylda á alla, þannig að þeir gæti greitt minna til hjólreiðamanna í slysi sem væri án hjálms. ( Þekkjum það frá UK, þar sem niðurskurður á bótum til hjólreiðamanna hafi í öllum tilfellum verið hnekkt fyrir dómi þegar leita var til dómstóla) Afstaða TØI hefur breyst töluvert undanfarin ár og eru þeir nú tortryggnir á hjálmaskyldu, eins og nýleg grein forstöðumannsins Rune Elvik, í Accident Analysis & Prevention ber með sér, og rökstyðjur rækilega, með því að sýna fram á kerfisbundnar villur í helstu rannsóknir sem RNU vísar í.

Nú er spurning hvort einhverjir sem fá þessu, vilja spyrja mig/okkur ? Til í alvöru samtali ? Eru einhverjir til í að benda öðrum, til dæmis fólk í áhrifastöðum á það að málið / lagagreinarnir þurfi djúpa umræðu, ella fella úr lagafrumvarpinu ?

Kveðja,
Morten s. 897 7450

LHM er með póstfang [e-mail] og vef á http://www.LHM.is/
(Sjálfur sit ég í laganefnd LHM - sem fjallar um lagasetningu Alþingis oþh - en sendi þetta skeyti á eigið frumkvæði)

E.S.

* Hversu mikið þarf að breyta þessu bréfi áður en það gæti hentað sem opið bréf í fjölmiðli ? - Ef lítið er fram hjá íslenskuvillum )

 

Vísir - Í labbitúr með hjálm?

http://www.visir.is/i-labbitur-med-hjalm-/article/2011110229404 

Opnunarorð Pawels :
Ein rökin gegn lögfestingu skyldunotkunar á reiðhjólahjálmum hafa verið að hjólreiðar eru ekki hættulegri en til dæmis ganga, þannig að alveg eins mætti skylda gangandi vegfarendur til að klæðast höfuðhjálmum.

Opin heimild til hjálmaskyldu

Hví þora "sérfræðingar" ekki að ræða hjálmamálið ?

Nú er kominn fram í annað skipti á tæpu ári lagafrumvarp sem gerir ráð fyrir að hjálmaskylda hjólreiðamanna yngri en 15 ára verði fest í sessi.  Rökin sem er haft uppi er nánast : "Af því bara".

Umsagnir sem komu til Alþingis í fyrra við svipuð ákvæði, voru afskaplega rýr.   Einna best voru umsögnin frá Rannsóknarnefnd Umferðarslysa.  Menn hafa lagt sér fram um að rökstyðja stuðning sína við hjálmaskyldu á hjólreiðamenn, og það má segja að umsögnin sé faglega unninn.  Nema að maður lítur öðruvśisi á það þegar maður þekkir til viðfangsefnið. 

Það er til dæmis skrýtið að sjá að þeir ekki fjalla um þær rannsóknir sem hafa verið gerðar á virkni hjálmaskyldu með lagasetningu.   

Og svo er mjög skrýtið að Slýsavarnarráð hafa ekki viljað halda fund með Landssamtökum hjólreiðamanna um skortin á haldbærum vísindalegum og öðrum rökum fyrir hjálmaskyldu. 

Hvernig stendur á þessu ?  

Bendi áhugasama um þetta áhuagverða og flókna mál að kíkja á til dæmis : 

http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6V5S-52592GF-1&_user=713833&_coverDate=02%2F12%2F2011&_rdoc=1&_fmt=high&_orig=search&_origin=search&_sort=d&_docanchor=&view=c&_acct=C000039878&_version=1&_urlVersion=0&_userid=713833&md5=fc45097e3271087bc578daa336c24926&searchtype=a

eða styttri :   http://dx.doi.org/10.1016/j.aap.2011.01.007