Hjólum í vinnuna, Stærsti íþróttaviðburður Íslands ;-)

Á morgun 6.maí fer hjólað i vinuna af stað, og stendur til 26.maí. 

Það er allt útlit fyrir að met munu falla í ár eins og undanfarin ár. 

Á vefsíðu átaksins má sjá þróun í fjölda þátttakenda og fleira  http://hjoladivinnuna.is/pages/34

Það er kannski pínu hallærislegt / góðærislegt að að tala um um Hjólað í vinnuna á "best í heimi" nótunum.  En mér finnst að Hjólað í vinnuna eigi skilið enn meira athygli í fjölmiðlum landsins.

Kannski er ekki Hjólað í vinnuna stærsti íþróttaviðburður landsins, en klárlega  meðal þeirra stærstu. Og Hjólað í vinnuna nær til mjög breiðan hóp manna, sparar peninga og er umhverfisvænn.  Já og meira en það : hjólreiðar eru táknmynd fyrir heilbrigði og umhverfsivænum lífsstíl.  Hjólað í vinnuna er táknmynd fyrir breytinga.  

YES WE CAN  !  :-)

það er verulegur árangur þegar rúmlega 7000 manns ferðast til samans 410 398 km með heilbrigðum og umhverfisvænum hætti (tölur fyrir 2007).  Ef við gefum okkur að meðalhraðinn sé að hámarki 20km/klst, þá gera þetta 20.520 (20 þúsund) klukkustundir samtals.  Ef við reiknum með 15 km/klst þá gera þetta um 27.000 klukkustundir. 

Upp á siðkastið hef ég bloggað aðeins of lítið um hjólreiðar. Meira hefur ferið í  að bæta inn fréttir á LHM.is, á síðum ýmissa hópa a Facebook og svo framvægis.  

Hér er texti sem ég skrifaði 2006, er birt á vef Hjólað í vinnuna, en liggur kannski  beint að augum fyrir marga  :  Hjólreiðar sem samgöngumáti

Mér finnst textinn enn eiga við, en þigg tillögur og athugasemdir með þökkum.

Ég vil líka benda á þessa grein af vef okkar hjá Landssamtökum hjólreiðamanna  um "Brýnustu aðgerðir í málefnum hjólreiðamanna"

( 2009-05-04 14:28 : Bætti inn YES WE CAN...  etc ) 

Ný föt keisarans : Svifryksmæling á hættuminna rykið

Ég er hræddur um að þarna sé verið að mæla eins og í Reykjavík, í grófara enda fínna svifryksins.

Erlendis er farið að tala meir og meir um rykögn minna en 2,5 mikrómetri ( Einn mikrómeter er einn þúsundasti af millimetri )  og jafnvel minna en 1 mikrómetri, en hér á landi og viða erlendis þykjast menn ekki hafa efni á að mæla annað en með "ódýrustu" mælarnir og miða við 10 mikrómeter.  Þetta ræðst að sjálfsögðu af því að reglugerð sem við höfum frá ESB miði enn sem komið er við 10 mikrómetri.  Enn finna rykið er það sem er hættulegast þar sem það berst lengt niður í lungun.  Og það hefur sennilega önnur samsetning en aðeins grófari rykið, sem, sérstaklega ef miðað sé við vigt er samsett mikið til að vegryki. Finna rykið er að mér skilst að meiru leyti ryk sem tengist útblástur dísilvéla ( og bensínvéla )

Já rykið er hættulegt, en ekki það hættulegt að frískt fólk þurfi að halda sér kyrru fyrir. Maður hefur séð fjölmiðlar benda fólki á að passa sig á rykinu. ( Sem sagt fólk en ekki bílstjórar né farþegar :-)   Miklu mun nær væri að minnka framleiðslu ryksins með því að draga úr umferðarmagni  og umferðarhraða bifreiða og annarra vélknúinna ökutækja.  Og þá sérstaklega stór dísilknúin ökutæki með vanstillta véla og án sótsíubúnaði.

Sumir lifa í þeirri trú að maður sé óhultur fyrir svifrykinu í bílum, en þetta er nánast öfugt farið. Rykið safnast upp innan í bílunum, sést á áklæði og annað yfirborð. Fjöldi rannsókna sýna að þeir sem ferðast um í bílum séu ekki í minna hættu en þeir sem hjóla eða ganga í sömu borg.  Það er samt stór munur á bílstjórum og farþegum og þeir sem kjósa heilbrigðum samgöngumátum : Það er alveg skýrt að þeir sem menga, hvort sem það er með útblæstri (að vetri sem sumar ) eða nagladekk bera ábyrgð áhættumesta svifrykinu.  

Gangandi og hjólreiðamenn gera sitt til að draga úr framleiðslu á svifryki ( og önnur mengun )  en þurfa samt að bera byrði svifryks.  Ef þetta er ekki ósanngjarnt þá veit ekki ég.

P.S. Eitt sem sem gangandi og hjólandi hjálpa enn meir til með og vegur þyngri en bæði bilslys og svifryk er að draga úr hreyfingarleysi.  Hreyfingarleysi er að verða eitt allra stærsta lýðheilsuvandamálið í hinum vestrænum heimi eftir reykingum. (Samkvæmt Alþjóða heilbrigðismálastofnuninni )

Í eftirfarandi  greinum er hægt að finna tengla í rannsóknir um þessi efni :

http://en.wikipedia.org/wiki/Diesel_Particulate_Matter

http://en.wikipedia.org/wiki/Particulate#Health_effects

P.S.

Ef einhver hefur betri efni að benda á væri ég þakklátur, en ef einhver segir að Wikipedia sé drasl, án þess að benda á betra efni þá getur sá hinn sami átt sig :-)  Þekkt rannsókn sýndi fram á að Wikipedia var ef eitthvað nákvæmara og betra uppfært en önnur sambærileg uppfléttirit.  Ég hef lesið um svifryk í ýmsum greinum, í vísindatímaritum og öðrum stöðum en hef þá ekki við hendinni núna...

Akureyri: svifryk oft yfir mörkum

Löggan ásakar fornarlömb ?

Þangað til virkilega trúverðug rök hafa komið fram mun ég taka fullyrðingar um að hjálmur hafi bjargað einhverju í slysi eins og þessu í frétt  mbl.is og RÚV sem óskhyggja og dapurleg mistök. Þessi umfjöllun leiðir athyglin í burtu frá orsök slysa og ábyrgð bílstjóra og þeirra sem hanna vega eða setja viðmið um hönnun, hraðatakmarkanir og refsimörk og sönnunarbyrði þegar ekið er á fólki. 

Ég geri mér fulla grein fyrir því að mönnum sem hafa sannfærst af hjálmaáróðrinum þyki þetta skrýtinn málflutningur. En takið eftir hvernig ekkert sé fjallað um tildrög slyssins í fréttinni. Líklega fáum við aldrei að vita neitt um það, hvort bílstjórinn var allsgáður og með athyglina við akstrinum eða ók eftir ástæðum.  Hitt er það að eftir langan og strangan lestur og umræður við sumum af helstu sérfræðingum heims varðandi hjólahjálma sýnist mér skýrt að fullyrðingar um virkni hjálma eiga sjaldnast við rök að styðjast.  Að beina umræðu og umfjöllun um árekstrar þar sem ekið er á hjólreiðamönnum yfir á tal um hjálma er þar að auki það sem á ensku kallast "victim blaming". Þeir ásaka fórnarlömbin.

Fyrir þá sem ekki sjá tenginguna : Með því að leggja mikla áherslu á hjálminum, er verið að segja að þannig eigi að "tryggja"  öryggi hjólreiðamanna, ekki með því að draga úr hraða bíla, tryggja að ökumenn hafa hugann við akstrinum. Hefði strákurinn ekki verið með hjálmi,hefði löggan strax bent á það og þar með ásakað hann og etv foreldra drengsins. Sumir mundu segja að þessi hugsunarháttur að ásaka fórnarlömb árekstra,  tengist því að bíllin sé skurðgoð okkar samfélags. Sjálfur veit ég ekki hvort þetta sé svona einfalt.  

Loks vil ég ítreka að ég viti (eðlilega) ekkert um aðstæður og tildrög og er í rauninni ekki hér að blogga um þessa tiltekna ákeyrslu. Þessi tegund af innihaldslausum yfirlýsingum frá lögreglu og vitaverðum skrumskælingi koma nánast við öll tækifæri sem gefast.  Ég vona að allir sem tengjast ákeyrsluna liði betur núna og nái sem bestum bata.

Ekið á dreng á hjóli

Ódýrasti bíll heims er hörmungarfrétt

Ég spái því að ef heildaráhrifin af því að setja Tata Nano bílinn á markað verði könnuð, þá mun menn sjá að

- mengun af mörgum toga jókst

- umferðaröryggi, og sérstaklega gangandi og hjólandi varð verri

- umferðateppum urðu verri

- vistfræðilegt fótspor  á einstakling varð stærra

- mögulega hafi þetta þó einhverja jákvæða áhrif á hreyfingu ef menn þurfa að ganga lengra vegalengdir frá bílastæðum, á meðan vélhjól megi leggja nær áfangastaðnum ? 

Vistfræðilegt fótspor er einn besti mælikvarðinn hingað til hvað varðar hversu langt frá sjálfbærni lífstíll einstaklinga sé.   Kíkið á  myfootprint.org   Að fylla þarna inn að maður búi´i Noregi ætti að gefa nokkuð góða mynd, því í Noregi líkt og hér er mikið af rafmagni og upphitun úr (næstum því) endurnýtanlegum orkulindum.

Athugið líka 

• www.ecopassenger.org
• www.healthytransport.com

 

Ódýrasti bíll í heimi sýndur

Vonandi verði hlustað á nýjum tillögum ! (Sparnaður í heilbrigðiskerfinu)

Ég sat málstofu  um sparnað í heilbrigðiskerfinu um daginn, en missti reyndar af opnun og svo byrjunin á fyrsta erindinu. Á málstofunni  var að sjálfsögðu talað út frá hvernig megi hagræða á sjúkrahúsum og þess háttar.  Þó það nú væri.  Mér skilst samt að ráðherrann hafi komið inn á það í upphafsorðum sínum að als konar forvarnir, geta leikið stórt hlutverk í að draga úr  kostnað í heilbrigðiskerfinu. Þó það nú væri.   En svo ekki orð um það meir. 

Og það finnst mér virkilega miður !

Nú er hægt að velta fyrir sér ósakir og jafnvel  bregða upp kenningar um starfstéttir ofl. En það er ekki aðalmálið, heldur að sýna fram á rökin sem mæla með forvörnum, og þá ekki síst í formi heilbrigðra samgangna. 

Ég næ ekki að skrifa það í fullum fetum núna, en bendi á nýopnaðri vefsíðu WHO :

healthytransport.com

Þar er bent á hvernig það að bæta samkeppnisstöðu hjólreiða, göngu og almenningssamganga geta sparað fullt af peningum fyrir samfélaginu, bæði í heilbrigðiskerfinu og með fækkun veikindadag, minnkun í heilsuspillandi  mengun, fækkun umferðarslysa og styttingu biðtíma í umferðinni (á heildina). 

 Í stað þess er fyrirkomulagið hér og viða erlendis  að torvelda fólki að nota heilbrigðar samgöngur en greiða götur bíla,  á meðan til dæmis bílastæði séu ókeypis og skattfrjáls, en samgöngustyrki sæta hlunnindaskatti. Hér  eru grænar bylgjur  og mislæg gatnamót fyrir  bílana, á meðan  gangandi þurfa að biða í óvissu eftir grænum karli, eða leggja á sér verulegan krók niður í óvistleg og ógnandi undirgöng ( að sumum finnst)  eða upp á  mjóum rokrassgatbrúm. 

Tillögur um sparnað kynntar í næstu viku

Frétt um andlát : aðgát skal höfð í nærveru sálar ?

Mér finnst ósmekklegt að vitna í  talsmanni skíðasvæðisins og velta upp  hvernig Natasha Richardson var búin í frétt um andlát hennar. Það er eins og einhver sé að reyna að skora stig á dauða hennar, eða kannski helst firra sér ábyrgð. Kannski  tengist þessi framsetning einhver þörf hjá sumum til að stökkva á einhverja "skýringu" á óskiljanlegum hlutum, eða þá að sumum er gjarnt að hafa puttan á lofti og vilji segja fólki hvernig það eigi að haga sér. 

Ef einhver vill hinsvegar fræðast um skíðaiðkun og hættur, væri þessi grein ágætis upphitun, og muna að þarna koma fram fleiri sjónarhorn.  Erfitt að segja hvort einhver einn hafi rétt fyrir sér  :

Just how dangerous is skiing? (BBC)

Í framhaldi kannski lesa almennt efni um áhættu, sem til dæmis bókina Risks eftir John Adams.

 

Natasha Richardson látin

Úrtölumenn um hlynun munu (of brátt) skilja

Ég spái því að þeir sem núna eru að tala um að veðurfarsbreytingar af mannavöldum séu ekki að eiga sér stað munu hafa fengið vitneskju um annað, langflestir, eftir segjum 5 árum.

Það er alveg rétt að margt má rannsaka betur í þessu ótrúlega flókna kerfi, en við vitum nú þegar meir en nóg til að grípa til aðgerða, og það er meir að segja mjög margt sem er hægt að gera sem má réttlæta að fullu út frá allt öðrum sjónarmiðum. 

Það  eru til fullt af lausnum sem tvær  flugur í einu höggi.  Það eru til lausnir til þess að spara orku sem eru mjög hagkvæmar, minnka mengun, bæta heilsu ( vegna þess að mengun minnki ), dregur úr því hversu háð maður sé öðrum þjóðum og svo framvegis.

Aukið jafnræði til handa þeim sem velja hjólreiðar  sem samgöngumáta er eitt besta dæmið sem ég þekk um lausn sem slær margar flugur í einu höggi. Um það má lesa í fyrri færslur mínar hér og til dæmis á vef sem WHO var að opna :

 

http://www.healthytransport.com

http://www.euro.who.int/transport/policy/20080109_1

http://www.euro.who.int/transport/news/newstop

 

Jörðin hlýnar hratt

Við frjókornaofnæmi líka ?

Að hægt virðist að byggja upp þol við hnetum hjá börnum með jarðhnetuofnæmi er frábært. Hlytir að vera erfitt að lífa með þessum vanda, eins og lýst er í fréttinni.

En ætli þetta auki þekkingu á ofnæmi almennt.  Það eru að mér skilst fleiri og fleiri með frjókornaofnæmi í einhverja formi.  Frábært ef þau geta fengið hjálp líka.  Og svo stefna að lækningu og að leiðrétta ferlinu sem leiðir til ofnæmis ?

Vinna á hnetuofnæmi

Minnkum útblæstri og uppskerum tvöfallt !

Fréttin sem þessi færsla er tengd við segir frá því að sérfræðingur telur að hlýnun framundan hafi verið vanmetin. En ekki hvað.  Úrtölumenn segja þvert á móti. Sumir að hlýnunin sé stórlega ofmetin eða ekki af mannavöldum, eða bara að litlu leyti eða hálfu af mannavöldum. Ég mundi óska að hægt væri að sætta alla þessa aðila og komast á samkomulagi um lausnir sem í senn draga úr útblæstri / myndun gróðurhúsalofttegunda og hafa annað jákvætt í för með sér. 

Dæmi :

• Vernda frumskóga og lífríki þess. Líffræðileg fjölbreytni og menning fólks sem lifir í og þekkir verðmæti skógana vernduð. Framleiðslu skóganna á súrefni, og bindingu á raka og jarðvegi er mikilvæg fyrir svæðin í kring. Verndun og hófleg nýting skóganna mun sennilega skapa meiri verðmæti líka í peningum mælt en eyðingu þeirra þegar lítið er tillengri tíma.
• Efla heilbrigðum samgöngum.  Mundi réttleiða markaðsleg skekkju sem hefur verið í jafnræði samgöngumáta. Mundi efla lýðheilsu, minnka staðbundinni mengun, minnka umferðaröngþveitið,  spara tíma og peninga,  efla borgarbrag og margt, margt fleira
• Bætt nýtni í orkunotkun í skipum. Mikill sparnaður. Heilbrigðari umhverf um borð ?
• Bætt nýtni í orkunotkun í iðnaði, skrifstofum og húsnæði. Sparnaður mikill.
• Efla innlenda og kannski líka staðbundinni orkuöflun. Minnka því hversu háð við séum útlönd eða flutningslínum á milli landshluta.
• Efla t.d. innlenda matarframleiðslu í stað þess einhliða veðja á áli.  Kísilvinnsla með fullvinnslu getur samt fjölgað stoðum, og sólarsellur mögulega verið mikilvægari framlag til heimsins en álið er sagt vera.

Hlýnun jarðar vanmetin

2+1 er rétta lausnin miklu fremur en tvöföldun

Vegagerðin lagði til 2+1  en var yfirkeyrð af ráðherra sem var beitt rakalausnum (ok innistæðulausum) pólitískum þrýstingi frá Suðurlandi meðal annars.

John Dawson breskur sérfræðingur í umferðaröryggi, sem var gestur á Umferðarþingi síðastliðin haust, kom fram í sjónvarpsviðtali og sagði að það væri nánast glæpsamlegt af íslenskum yfirvöldum að velja 2+2 fremur en 2+1  +a þessum vegakafla.  Bara ef umferðin væri miklu mun meiri væri hægt að halda því fram að þörf fyrir 2+2 sé fyrir hendi.  

Á sínum tíma ályktaði umferðarráð með öllum greiddum atkvæðum með 2+1 fremur en 2+2 fyrir Suðurlandsveg yfir Hellisheiði. 

Sjá líka 

http://www.us.is/Apps/WebObjects/US.woa/wa/dp?detail=5463&name=frett_ny

Undirbúa tvöföldun Suðurlandsvegar