Vélknúin ökutæki orsök 100% banaslysa í umferðinni

Það er kannski ekki fréttnæmt því allir vita það, en oft gleymist þetta samt, þegar horft er til forvarna í umferðinni. Í hvert skipti sem einhver drepist í umferðinni er vélknúið ökutæki aðal-orsakavaldur og það sem segir til um lokaúrslit.

Það er ótrúlega algengt að beint eða óbeint sé verið að klína ábyrgð á gangandi vegfarendum eða aðstæður á slysstað þegar fjallað er um árekstrar gangandi og akandi.  

Að öllu jöfnu er líka minna verið að fjalla um orsök þegar gangandi er keyrður niður, og það er hreinlega eins og gangandi sé minna virði en akandi. 

Á vissan hátt ætti þetta að vera öfugt.  Stór og sterkur bíll drepur varnalausan einstakling sem ekki gerir neinum mein, heldur ýtir undir heilbrigði og umhverfi með sitt val á samgöngumáta. 

"Victim blaming" er þetta stundum kallað á ensku.

Þó að enginn hefur dáið á reiðhjóli í umferðinni undanfarin ár,  þá   er sama munstur mjög skýrt í umfjöllunin þegar bílar keyra niður hjólreiðamenn.  Mest er talað um hvað hjólreiðamaðurinn hafi hugsanlega gert af sér, en ekki sagt frá því hvernig  ökumaðurinn hafi ( í mörgum tilfellum )  klárlega ekið og geyst miðað við aðstæður, verið undir áhrifum áfengis,  fíkniefna eða syfju.  

Þessi stöðugi bjögun á sannleikanum jaðrar við  réttindabrot.  Og  þá er ég kannski að draga úr þessu ef eitthvað.

Í speglinum fyrir nokkru var spurt hvernig við getum látið umferðarmannfornir viðgangast. Þetta er spurning sem við þurfum að spyrja oftar.  En að tala um slysalaus sýn  er  mikill blekking. Og sérstaklega þegar aftur er vegið að fornarlömbin, í þeirri herferð,  þeim girt af og sögð að verja sig, passa sig,  miklu, miklu frekar en að lækka hraða verulega og refsa þeim sem gerast brotlegir í ríkari mæli, gera ökutæki upptæk miklu fyrr, og þess háttar. 

Hraðakstur algengast orsök banaslysa

Hagsmunaárekstur og hugsanlega skort á faglegum grunni

Augljósa vandinn með að einkageirinn taki við verkefni á þessu sviði frá Lýðheilsustöð  er að sjálfsögðu hætta á hagsmunagæslu og hagsmunaárekstrar.

Ekki minnkar hættan þegar talað er um að Sjóvá taki við heilt svið sem Lýðheilsustöð núna vinna. Þá er mikill hætta á að þekkingaruppbygging á heilu sviði mætti afgangi hjá Lýðheilsustöð.

Ég hef eitt mjög skýrt dæmi, einmitt á sviði forvarna, sem ég hugsa til  skelfingar. Gott starf hefði farið forgörðum  ef Forvarnarhúsið, sem er hluti af Sjóvá,  hefðu verið með slysavarnir og ekkert eftir af þeim hjá Lýðheilsustöð. 

Þegar samtök tryggingafélaga þrýstu á um að lög yrði sett um að banna líka fullorðnum að hjóla án hjálms, var það mögulega í góðri trú. En þegar fulltrúi þeirra í Umferðarráði var spurður um hagsmunaárekstri neitaði hann að svara.  Spurt var hvort  það gæti hugsast að útborganir til fornarlama á hjóli gætu minnkað ef þeir væru án hjálms í slysi eftir að nýjar reglur kæmu til.

Sem sagt

1. stórar líkur á hagsmunaárekstri þarna. 

Og þetta er staðfest í fregnum úr breskum dómstólum, þar sem tryggingafélög reyna þetta trekk í trekk, jafnvel þrátt fyrir því að engin svoleiðis lög sé þar  í landi.  Hingað til hefur fagmaður á sviðinu tekist að sannfæra dómstóla um að rökin fyrir því að hjálmurinn hefði gert bragabót sé á brauðfótum, auk þess sem kannski er bent á það augljósa varðandi hver er "veiki"  aðilinn og hver sannarlega veldur tjóni, en það er bílstjórinn, í krafti stærðar og hraða ökutækis. 

2. slæm reynsla þegsarkemur að hlutlæg athugun og heildarsýn 

Ennfremur kom fram í hjálmamálinu  að viljinn til að horfa hlutlægt á rökin séu takmörkuð hjá Herdísi. sem var álitin vera einhverskonar sérfræðingur hér á landi varðandi hjálma.  Herdís gat að vísu vitnað í fáeinar  skýrslur sem lita vel út fyrir hennar málstað, en hafa fengið mjög harða dóma í rítryndum læknatímaritum  varðandi aðferðafræði og þröngsýni.  Þegar ég sendi tilvitnanir í gagnrýnina, og krækjur í aðrar skýrslur, 

Ég leitaði hins vegar til Lýðheilsustöðvar og Transportøkonomisk institutt í Noregi og mætti allt annað viðhorf á báðum stöðum.  Báðir þessar aðilar sáu að málið sé alls ekki svo einfalt að "hjálminn bjargar" og að það væri mikill kostur að banna fólki að hjóla án hjálms.

Ef það hefði ekki verið fyrir því að starfmaður Lýðheilsustöðvar væri til í að leggja sér fram og kynna sér málið, hefði þessar reglur verið breyttar í dag, og eflingu hjólreiða hefðu beðið miklum hnekki.

Því ráðuneytið  hefur lítið fyrir því að kynna sér rök hjólreiðamanna, almennt.  Og sérstaklega ef hægt er að túlka málflutninginn sem þrönga hagsmunabarátta og jafnvel misskilin.  Nei, þá er auðveldara að trúa bara að Forvarnarhúsið og Landlæknir hljóta að vita best.  En vegna þess að aðili frá Lýðheilsustöð mætti í ráðuneytið og staðfesti að mikill ágreiningur  sé meðal vísindamanna um þetta, þá var hætt við.  Því miður án skýringar, og því miður án þess að hvorki Umferðarráð né Landssamtök hjólreiðamanna voru greint frá niðurstöðinni.  

 

Nú má auðvitað sjá fyrir sér að Lýðheilsustöð  væri eftirlitsstofnun sem gæti sett spurningamerki við faglegum grunni sem einkaaðilana  styðja sér við, og hagsmunaárekstrum í starfinu. Þá gæti komið upp einhverskonar jákvæð togstreita, en ég á erfitt með að sjá að  hægt væri að treysta á því að svo mundi gerast. 

Deilt um einkavædda lýðheilsu

Þurfum ekki fleiri

Það sem þarf eru hjólreiðabrautir , sem sagt samgöngumannvirki hönnuð fyrir samgönguhjólreiðar, og þá sem valkost og í festum tilfellum eftir stofnbrautunum í þéttbýli.

Á venjulegum götum er allt of lengi  að biða eftir hjólastíga/brauta. Hjólreiðamenn, bílstjórar gangandi, strætóbílstjórar og vörubílstjórar  verða bara að venja sér á  að hjólreiðamenn séu að nota ökutækin sín á götunum eins og umferðarlögin gera ráð fyrir.

En sem sagt sem valkost við stofnbrautir sem þvera (og skera) borgina og tengja og einangra borgarhluta og sveitarfélög, þarf hjólreiðabrautir, ( og helst göngustíg við hliðina ) .

Þetta hefur verið áhersluátriði hjólreiðamanna og samtök þeirra yfir mörg ár. 

Þessi ræma  eftir 90 m. af Laugaveginum er barn síns tíma, en nokkuð  tímamót sem fyrsta samgöngumannvirki ætlað hjólreiðmönnum.  ( Takk Árni Þór Sigurðsson )  En í dag  er ræman einna best til þess falinn,  ekki til notkunar, eða að hermt sé eftir hönnunina, heldur einmitt til þess að minna fólk á að hægt sé að leggja alvöru hjólreiðabrautir. 

 

Ég nenni ekki enn einu sinni að ítreka rökin um mikilli hagkvæmni þess að greiða götur hjólreiða, gríðarlegt lýðheilsubætandi  og  áhrif þess, hvernig hjólreiðar blása líf í borg og bæ, og svo fram eftir götunum.

En hver er eiginlegi rökin fyrir því að ekki leggja alvöru hjólreiðabrautir til samgangna ?  Ég efast um að haldbær rök séu til.  En væri meir en til í að heyra þessi rök og ræða.

Ef aðrar aðstæður en góð rök séu að hamla þessu , og einhver hafi visbendinga um hvernig þetta virkar væri það líka fróðlegt.  Nokkrir fræðilegir möguleikar :  Þekkingarleysi um hjólreiðar, þekkingarleysi um skaðsemi þess að einblina á einn samgöngukost,  misskilningar um óskir kjósenda ,  hagsmunapot, ítök hópa á stjórnkerfinu, tregða í skipulagsyfirvöldum, eða hjá framkvæmdaaðilum  ?

 

Engin kreppa

Auglýsendur jeppa greiða eftirlit ?

Væri ekki tilvalið að aðilar sem auglýsa jeppa borga fyrir eftirlit með utanvegaakstri ?

Já, og auk þess sektaðir ef þeir auglýsa með þeim hætti að sumir geta haldið að utanvegaakstur sé í lagi ?

Ummerki um utanvegaakstur

Útbygging vega ekki jákvætt umhverfisskref ? !

Niðurstaðan í þessa grein í norska blaðinu Samferdsel, kemur  varla mikið á óvart.  Ég tel að sama rök gildi að hluta um grænar bylgjurnar hér í Reykjavík.  Þau greiða fyrir umferð bíla og bæta þannig samkeppnishæfni þeirra.  Og gera gangandi, hjólandi og strætófarþega erfiðara fyrir.  Sérstaklega þegar  gangbrautarljósum eru gagngert breyttar  til að "skemma ekki græna bylgjuna", en um leið auka óvissa og biðtíma heilbrigðra samgöngumáta. 

http://samferdsel.toi.no/article19901-1036.html 

 

 

Önnur möt á hversu lengi olían mun endast ?

Það væri áhugavert að heyra önnur möt á hversu lengi olían mun endast.

Spurning hversu auðvelt sé að bera saman samt, því ólíkir aðilar gefa sér eflaust ansi ólíkar forsendur.   

Bæði hvað varðar skilgreining á því að olían sé "búinn"  og  þróun eftirspurnar sem og þróun tæknilausna til að ná í o g vinna olíuna.  Svo kemur þróunin í sýn okkur á gróðurhúsaáhrifin.  Þá er spurning hvað þeir leggja til grundvalla varðandi lausna sem keppa við  olíuþyrsta tækninn ofl.

Hér spílar ekki bara tækni sjálf inn, heldur leika viðhorf stjórnmálamann og venjulegs fólks mikilvæg hlutverk.    Eins og dæmið með reiðhjólin sýni ríkulega. 

Olíubirgðirnar duga í 41 ár að mati BP

Ríkisstyrkir til bensínkaupa í mörgum löndum gera illt verra

Eitt sem ég hafði ekki gert mér grein fyrir varðandi hækkun olíuverð er hlutverk  ríkisstyrkja til eldneytiskaupa.   Þessir styrkir gera það að verki að sumstaðar, sem í Kína,  er ennþá  ódýrari að kaupa bensín en í BNA.

Þetta virðist vera hluti af skýringunni á hækkun eftirspurnar í  suðrinu ( þriðja heiminum ef þú vilt ).

Frá grein í Christian Science Monitor  :

Subsidies: a big culprit in high gas prices 

"In China, the government caps gas prices. Drivers there pay about half of what Americans pay. In many countries, oil prices are held artificially low, either by fiat or subsidy. The result? Consumption keeps rising, boosting global prices. The rest of the world – the part now racing to conserve – ends up paying more than it should.

Unfair?

Yes, say global actors such as the International Monetary Fund (IMF), which is calling on governments to let consumers face market prices in order to kick-start conservation and reduce official spending.

About half of humanity, from India to Chile, now benefits from cut-rate petroleum prices. In 2008, these countries will account for all the growth in world oil demand, or an additional one million barrels a day, according to Deutsche Bank. Their consumption will be the highest in eight years."

 

og í lokin ( með mínar áherslur aftur):

 

"In Europe, political pressures are building to reduce fuel taxes, similar to a call by John McCain to suspend the federal gas tax for the summer. Such moves would be a mistake. Fuel taxes help send the right price signals for conserving oil as well as reducing greenhouse gases that cause climate change.

In Congress, bills to combat global warming would raise costs for oil users, even possibly adding a dollar to gasoline prices. But proposals by lawmakers to relieve those costs with subsidies to consumers would only defeat the purpose of reducing oil demand.

Governments that try to create a false economy for oil are not revealing the truth to their people."

 

Nokkrar spurningar og tilraunir að svörum:

• Af hverju hafa þessi lönd styrk kaup á bensíni og olíu ?   Líklega til að komast sem fljótast á þann stað sem þeir sjá okkur í hinum vestræna heimi vera
• Hverjir hafa notið góðs af lækkuðu bensínverði. Ekki þeir fátækustu, heldur þeir ríktustu í þessum löndum.  Tækifæri til að hagræða í eldneytisnotkun glaprað niður í fyrirtækjum.  Þeir fátækustu hafa ekki efni á hvorki bíla né bensíni. Sumir einhversstaðar í  millistétt kaupa og nota létt mótorhjól, sem eyða frekar litlu.  Jafnvel á Norðurlöndin skils mér að kannanir sýna að þeir sem hafa minnst á milli handanna verði minnst fyrir barðinu af hækkandi álögum á bílanotkun. 

 

Sjá líka Times Online  (England)

og

Dagsavisen (Noregi) 

Olíuverð hækkar á ný

Tilfinningaþrungið um reiðhjól eitt

Sagan byrjar á þessum orðum :

      Einu sinni átti ég grænt Raleigh kvennmansreiðhjól.

(Smellið fyrir ofan til að lesa bloggfærsluna)  

 

 

Leiðakerfi neytenda

Minnismiði /ábending í mýflugumynd :

http://dagskra.ruv.is/streaming/ras1/?file=4410593

http://www.talsmadur.is/Pages/55?NewsID=668

http://www.leidakerfineytenda.is

Hjóluðu og berössuðust

Þessi fyrirsögn á sér rætur í  íslenskum veruleika. En skrifuð þannig einungis skrifuð til að lokka hingað lesendur. Það er í raun fáránlegt hvernig fréttamatið í fjölmiðlum og bloggheimi virðist vera.

Lesið áfram og ég skal segja ykkur frá berrössuðum hjólreiðamönnum á Íslandi.

En fyrst um fréttina.  Það virðist engin í bloggheimi  kippa sér upp við að sagt sé að hjólreiðar eru eðlilegasti ferðamátinn í borgum og bæjum.  Enginn sem gerir grín að boðskapnum einu sinni.  Getur það verið vegna vaxandi vinsælda hjólreiða hér eða vegna jákvæð og á tímum innihaldsrík umfjöllun um hjólreiða hérlendis og erlendis  síðustu 12 mánuði ? Eru menn farnir að sjá sannleiksgildið ?  

Nei, það er frekar hæpið.  Fólk  agnúast út í gúrkufréttum en virðist samt gera  alvöru fréttir að gúrkufréttum. Það nennir sárafáir að ræða málin og allra síst nenna menn að rökræða ef þeir eru ósammála einhverju.   Sumir hafa sagt að Björk og SigurRós tilheyra krúttkynslóðinni. Skil ekki alveg. Kannski er ég að misskilja. En þau taka skýra  afstöðu í ýmsum málum, með bakgrunni í rökum. Þá er annað með flesta bloggara. Þau eru að gera fullt af krúttlegum hlutum, og fátt annað.

Svo að nöktum hjólreiðamönnum :

Í gær var haldin almenningsíþróttamót í blandi við keppni,  í ætt við Reykjavíkurmaraþon.

Þar hjóluðu 120 mann frá Hafnarfriði um Djúpavatnsleið, Grindavík og í Bláalónið þar sem þau fækkuðu fötum og fóru úti.  ( Heh, eins og þið sjáið :  berrassaðir hjólreiðamenn - allavega í sturtunni á leiðinni út í lóni  )

Hefur einhver séð eitthvað í fréttum /fjölmiðla um þetta merka  almenningsíþróttamót ?

Hér er allavega tengill að vefsíðu um Bláalónsþrautina.  

 Hér fann ég reyndar ágæta umfjöllin fyrr þrautina í fyrra :

http://www.mbl.is/mm/gagnasafn/grein.html?radnr=1149615 

 

 

Hjóluðu naktir til að sjást