Tvöföldun sveitarvega er svo 2007

Tvöföldun kostar margfalt meira en 2+1, og kostar uppkaup á landi, og lengingu undirbúnings og framkvæmdatíma.  Það þýðir að aðrar úrbætur verða að biða.  Þar að auki held ég að aðalrökin hjá mörgum sé  í raun þægindi frekar en öryggi.  2+2 gæfi meiri þægindi sem mundi auka umferð og þar með fjölga slysum miðað við 2+1.  Og ýta undir sóun á bensíni og aukin mengun.  Annars tel ég að á  bloggi Birkis Þórs komi fram ágæt rök um öryggishliðina .  Hef sjálfur bloggað um þessi mál oft áður.

Að lokum : Væri ekki ágætt að gá úr hverju fólk deyr hér á landi ?   Hreyfingarleysi er miklu stærri vandamál  en umferðarslysin miðað  við fjöldi dauðsfalla og jafnvel fjöldi af töpuðum lífárum. 

 

 

Telja tvöföldun Suðurlandsvegar brýnasta

Ókostir hjólahjálma skýrari en kostir ?

Þegar hjálmur eigi lykilþátt  í slysum þar sem liggur við að notandinn sé kyrktur, þá er orsök og afleiðing nokkuð skýr.  Oft er haldið fram að hjálmar hafi bjargað hjólreiðamönnum, en ef grannt er skoðað er það alls ekki eins sannfærandi. 

Menn virðist halda að ef hjálmur brotnar, þá hefði hausinn "brotnað".  Það er gefið mál að svoleiðis fullyrðingar fái sjaldan staðist.  í alvarlegustum tilfellum kæmi kúlu, þá brák á höfuðkúpu og svo brot.  En það er ekki höfuðkúpan sem við þurfum að vernda, heldur heilann.  Sérfræðingar um hjálma segja að nútíma hjálma séu 1) síðri í styrk og dempun en eldri hjálmar  2) með of stífu frauðplasti sem kremjist við 22 km/klst árekstra við prófun á hjálma, vel að merka með stál-líkön af höfuð í hjálminum. En höfuðkúpan er mun mýkri og hefði þurft mýkri frauðplast en það sem er hannað til að standast prófanir með stál-hausa.  

Í grein MBL undir fyrir sögninni "Átta ára stúlku hætt komin" sem þessi færsla er tengd við,  stendur :

"Hér á landi eru skráð 9 tilfelli frá árinu 1992 þar sem litlu munaði að illa færi þegar barn festist í reiðhjólahjálmi í leiktæki.  " 

Þarf ekki að taka hjálmaáróðrinum upp til skoðunar og taka mark á heildarúttektum á  rannsóknum um hjálma ?  Þeir segja að stóraukin hjálmanotkun hafi skilað minna en litlu þegar neikvæðir og jákvæðir eru teknir saman. 

Ég hef áður bloggað um hvernig of miklum krafti sé lagt í áróðri fyrir hjálma vegna hjólreiða, miðað við aðra hluti sem mundi hafa miklu jákvæðari áhrif á öryggi og lýðheilsu.  Ég hef vitnað í rannsóknir, og ef menn spyrja get ég bent á þá aftur.  En hef ekki tíma núna.  Bendi fólk á að kíkja á  Wikipedia og athuga greinina  Bicycle helmet, eða íslenska greinina, og til dæmis leita í leitarvél að grein BMJ  "Three lessons for a better cycling future"

Já og þessi Norska og ferska grein sem segir frá rannsóknarniðurstöður :

http://samferdsel.toi.no/article27673-1153.html

Hingað til hafa hjálma-áróðursmenn varla viljað hlusta á rök og ábendingar um að þau hafi kannski  eitthvað aðeins verið að ýkja hætturnar við hjólreiðar og gagnsemi hjálma. Þau ættu að skoða  heildarmyndina.  Mögulega líka endurmeta hjálmaáróðri vegna tómstundaiðju, líkamsrækt  og útivist á línuskautum, hjólabrettum ofl.

Tek að lokum fram að ég sé auðvitað  ekki á móti að fólki sem finnst þægilegt að nota hjálm noti þau áfram. Frjálst val,  en vel upplýst.   

Þess vegna er skref í ranga átt þegar drög að breyttum umferðarlögum leggi til að færa hjálmskyldu barna úr reglugerð  í lög og halda opnum möguleikann að ráðherra geti þvingað hjálma á fullorðnum.  Það stóð til að nota heimildin fyrir  nokkrum árum, án íhlutunar Alþingis, en var stoppað eftir að vísindagögn og sterk rök voru lögð fram.  Ekki að ástæðan fyrir að bakkað var fékkst  staðfest frá ráðuneytinu...   Gegnsæið ekki alveg komið í tísku.

Og í blálokin : Ég vona innilega stúlkan hafi ekki verði meint af  svo neinu nemi og að eymsli og annað hverfi hratt. 

( Afsakið málfarið .. Ég verð að fara ...   Nokkrum klst seinna : Búinn að laga það augljósasta ..) 

Átta ára stúlka hætt komin

Tímabært innlegg í umræðu um umferðarlög

Það er vonandi að margir aðilar benda á þessum rannsóknum, og ýta við Samgönguráðuneyti um að bæta inn í umræðu um nýjum umferðarlögum að herða reglur og /  eða lög er varða bann við  að tala í síma eða gera aðra hluti sem truflar akstrinum á meðan sé verið að stjórna vélknúið ökutæki.  Sem málamiðlun mætti etv. taka fyrst bara á símtölum án handfrjálsa búnaði.

Þá getur verið að tryggingafélögin ættu að fá leyfi til að kanna hvort símtal hafi verið í gangi þegar umferðarslys gerast, og fá leyfi til að skerða bætur.

Farsímanotkun í bílum lífshættuleg

Hjólabrettapall endurræst á sama stað ?

Eða þarf málið að fara í  vandlega umfjöllun þjóðarinnar ?

Líkt og endurreisn hótels Valhöll, en ólíkt Icesave og umsókn að ESB  ?

 

Eldur í hjólabrettapalli við Árbæjarskóla

Og hvað borða kýrnar og nautin ?

Talað er um innflutt nautakjöt, en hvað fáum við að vita um fóður sem hérlendu og erlendu dýrin éta,  ?

Er fóðrið  til dæmis að einhverju leyti genabreytt soja sem er ræktað á landi sem var rutt í regnskógum Amasón ? 

Aukin sala á nautakjöti

Gleymdist að hafa í huga umferðarhvetjandi áhrif ?

Í frétt mbl.is, sem þessi færsla er tengd,  stendur ekkert um það hvort einhver lausnin í aukningu umferðaröryggis á Suðurlandsvegi hafi áhrif á umferðarmagn.  Ég óttast því að Skipulagsstofnun hafi ekki velt þessu upp í skýrsluna, eða allavega ekki þótt nógu mikilvægt til að geta þess í samantekt.

  Umhverfisáhrif fer að sjálfsögðu að miklu leyti eftir umferðarmagni.  Sérfræðingum þykir einsýnt að þess breiðari sem vegurinn sé þess meir umferðarhvetjandi er hann. Þetta er mjög vel þekkt meðal skipulagsfræðinga.  

Umferðarmagn er hvorki náttúrulögmál, né af hinu góða í sjálfu sér.  Nei, þetta eru úrelt sjónarmið. Er einhver sem tekur þátt í opinberri umræðu á Íslandi sem hefur virkilega áttað sér á hugtakinu sjálfbær þróun og lætur það hafa mótandi áhrif á málflutning sín ?

Allir kostir jákvæðir

Bíllausir með vinnuhóp um göngugötur

Samtök um bíllausan lífsstíl hafa myndað vinnuhóp um göngugötur í Reykjavík.

Fyrsti fundurinn var haldinn þriðjudaginn s.l. á Sólon í Bankastræti.  

Frétt var um þetta á heimasíðu samtakanna og á Fésbókina / Facebook .

  http://billaus.is/index.php?option=com_content&view=article&id=96:fundur-um-goengugoetur-a-solon-triejudaginn-7-juli-kl-2000&catid=34:frettir&Itemid=53

Áhugasamir, þeir sem eru sammál, ósammála eða vilja kynna sér málið, hafið samband viðsamtökin á billaus hjá billaus.is

 

Pósthússtræti lokað vegna góðviðris

Bjarga mannslífum : hjólreiðar, almenningssamgöngur og ganga

Það er furðulegt hversu sjaldan er minnst á því að aðrir samgöngumátar en bílana hafa jákvæð áhrif á umferðaröryggi.

Skrýtnast kannski hvað varðar almenningssamgöngur því þar dugar núverandi tölfræði vel.

Þegar kemur að jákvæð áhrif göngu og hjólreiðar þar að kafa aðeins dýpra og hugsa út í  eki bara hvernig sá ferðist sem slasast eða drepist, heldur hver hinn aðilinn var ( ef einhver ).

Þá ber að minnast á það að umferðaröryggi er ekki eyland.  Það er fleira sem hangir á spýtunni ef maður víkkar sjóndeildarhringinn og athugar afleidd áhrif umferðaröryggisaðgerða. Ef maður skoða heilsu, umhverfi og umferð heildstætt, eins og gert er hjá WHO Europe, breytist myndin :

Í  BNA drepast 40.000 í umferðinni árlega, en 400.000 vegna offitu.  Mér skilst að  að minnstu  kosti helminginn af því getur maður tengt við kyrrsetu, og þá ætti tengingin við bílasamfélaginu að vera skýr.

WHO Europe komst að því að í tugi borga sem voru rannsakaðir deyja fleiri af völdum mengunar úr bílum en vegna bílslysa. 

WHO segja líka að hjólreiðar sé einn besta leiðin til að auka lífslíkur manna. 

Þetta ýtir enn frekar undir því að eflingu almenningssamganga, hjólreiða og göngu séu meðal bestu aðgerða sem hægt er að grípa til í umferðaöryggismálum.   Meðal annars vegna þess að þetta séu win-win-win lausnir.   Nettó hagnaður af svoleiðis aðgerðum er stór fyrir samfélaginu, því það kemur svo margt gott út úr því.  Ég gæti talið upp amk tíu  eða þrátíu atriði.  Og hef nefnt  þá flesta hér á blogginu áður.  

Bílbelti hefðu getað bjargað 36 manns

Hjólreiðabrautir til samgangna

Núna er tíminn til að setja hjólreiðabrautir í  forgang í vegaframkvæmdum. Það stórvanta greiðar, skilvirkar og aðgengilegar  brautir til samgönguhjólreiða, sérstaklega  á milli hverfa og sveitarfélaga í þéttbýli.

Þó að hjólreiðamenn eiga fullan rétt á öllum akbrautum, þá er mjög óþægilegt að hjóla eftir stofnbrautum í þéttbýli, ekki síst á höfuðborgarsvæðinu.  Menn óttast um líf sitt og langflestir sleppa því frekar að hjóla en að velja greiðfærustu leiðirnar.  Sumir finna krókaleiðir sem nýtast ágætlega til samgangna.  En til að auka hjólreiða hér á landi þarf að fara áleiðis í jafna út samkeppnisforskotið sem bílarnir hafa fengið á fölskum forsendum.  Það mundi spara stórfé og létta á heilbrigðiskerfinu, eins og ég hef margoft ítrekað hér á blogginu, og sjálfur Samgönguráðherra sagði líka við opnun hjólað í vinnuna.   Með niðurskurðinn sem er á leiðinni í heilbrigðiskerfinu kæmi það sér mjög vel að létta á eftirspurnin eftir /þörfin fyrtir þjónustu. 

Erlendir rannsóknir, meðal annars tengd Kjartan Sælensmide, sem var hjá Transportøkonomisk institutt í Noregi hafa bent til þess að hjólreiðabrautir séu með hagkvæmustu framkvæmdir sem má fara í í samgöngumálum.  Og reyndar er sennilegt að enn sé verið að ofmeta þjóðarhag af vegaframkvæmdum og vanmeta þjóðarhag af aukningu í hjólreiðum.  

Einkaframkvæmd líkleg

Umhverfisráðherra til fyrirmyndar ! Hjálmar ofmetnir

Um daginn var frétt í mörgum fjölmiðlum og  mikið bloggað um að Svandís Svavarsdóttir umhverfisráðherra hefði verið að hjóla til að komast á milli Alþingis og ráðuneytisins og fengið kúlu á höfuðið. 

Þetta með "slysið" telst nú varla mjög fréttnæmt mundi ég segja.  Aðalmálið finnst mér vera að ráðherrann hjólar  til samgangna og ætlar að halda þessu áfram. Flott hjá Svandísi að ganga fyrir með góðu fordæmi og vera umhverfisvænn og stunda heilbrigðar, skilvirkar og huggulegar samgöngur.
Hefðu fleiri þjóðþekktir menn og aðrir í áhrifastöðum hjólað þá hefði það sennilega breytt viðhorfið til hjólreiða.  Breytt viðhorf hefði þýtt að fleiri mundu hjóla og að aðgengi til hjólreiða mundi batna.  Eins og ég hef margoft rakið áður með tilvitnanir í vísindaskýrslum og tölum frá Alþjóða heilbrigðismálastofnunina, svo dæmi séu tekin þá væri það mikill framför, og þá sérstaklega  í umferðar-, heilbrigðis-, umhverfis- og  fjarhagsmálum.

Meiðslin sem Svandís hlaut voru nú ekki stórvægileg að manni skilst.  Daglega eða oftar er sennilega einhver bílstjóri, gangandi eða skokkandi ( hjólandi þess vegna )  á landinu  sem fær svipað "alvarleg" meiðsl.

En dagblöðin og fjölmiðlar almennt eru að færa sér í átt að Séð og heyrt.  Það er fræga fólkið  og það er það sem er skondið eða helst sem hentar til að hneykslast yfir sem er fjallað um. Umfjöllun byggða á þekkingu um umferðarmál sést varla.    Það er ekki skrýtið þótt Svandís hafi ákveðið að héðan í frá ætli hún að vera með hjálm, en ákvörðunin byggir klárlega á röngum forsendum. 

Það er búið að troða þessu með hjálmana svo mikið fram að varla komist  annað að þegar talað er um hjólreiðar og öryggi.  En auðvitað er  hið fyrsta sem beri að huga að,  það að læra tækni til að koma í veg fyrir slysin.   Þvínæst  verða enn betri í að beita þekkinguna.  Það kemur meðal annars þegar maður öðlast reynslu.  Erlendar rannsóknir benda til þess að reynslan sé mjög mikilvægur þáttur í öryggi hjólreiðamanna.  En hægt er að læra frá reyndari hjólreiðamönnum, og jafnvel setja í kerfi.  Á Íslandi er núna hægt að læra Hjólafærni, af hjólafærnileiðbeinendum sem hafa tekið þátt í  fimm daga námskeið sem var haldið í fyrra vor með Breskum kennara.

Í frétt Vísis.is  sem er ögn ítarlegra kemur fram : 

„Ég tók of skarpt í handbremsuna og steyptist á hausinn," segir Svandís sem var að beygja af Lindargötu niður í Skuggasundið til fundar við manneskju úti í umhverfisráðuneytinu.

Sem sagt það var orsök fyrir litla slysinu, og betra stilling á bremsuna og / eða betra færni hefði getað komið í veg fyrir að hún datt. 

Svo má nefna að umhverfið sem maður hjólar í bjóði stundum slysin heim.  Skurðir og kantar.   Bílstjórar og gangandi sem  ekki taka tillit eða ekki eru vakandi.  ( Já,  það getur vel átt við um hjólreiðamenn líka ).  Sumir stígar og gangstéttir ( sem sumir kjósa að hjóla á ) eru illa við haldnir.  Þarna er möl, skurðir, vinnutæki  og það eru blindhorn og allt of þröngt til að mætast og fleira í þeim dúr. 

Að hamra stöðugt á hjálmanotkun en ekki tala um annað, gerir það að verki að hin atriðin fá allt of litla athygli.  Eins og þetta sé ekki nóg,   þá bendir mjög margt til þess að hjálmar séu verulega ofmetnir.  Virkni þeirra er mun minni en okkur er látið halda.

Þeir sem hafa virkilega krufið  málið,  segja  að hjálmar hafa hvergi sannað sér í rannsókn á stærri hópa hjólreiðamana. Ekki einu sinni í löndum þar sem hjálmanotkun hafi aukist hratt.   Jú, hjálmar  geta komið í veg fyrir skráma.  En nei, það er ekki líklegt að nútíma hjólahjálmar hafa bjargað marga frá dauða eða örkuml.  Þeir eru vitlaust hannaðir, og vitlaust prófaðir, miðað við höfuðkúpuna og heilann og hvernig slysin eru.  Hönnunin gerir ekki ráð fyrir að verstu höfuðmeiðslin í umferðinni koma til vegna högg sem sem eru margfalt meiri en það sem svoleiðis hjálm geti þolað.  Enda eru hjálmar bara prófaðar með því að  mæla hröðun á gervihöfuð úr stáli þegar höggið kemur beint ofan á hjálminum.  Og bara við uþb 20 km hraða. Þetta samsvarar falli af minna en tveggja metra hæð.   En höggin í raunveruleikanum koma mjög oft á hliðunum. Og höfuðið er ekki stíft eins of stállíkanið, heldur sveiganegri og tekur þannig upp höggið.  Fleiri skýrslur benda þar að auki til þess að snúningskraftar á heilann séu þeir hættulegustu, ekki höggin.  Nútíma hjálmur getur sennilega aukið á snúningskraftinum við árekstra, miðað við bert höfuð. Hjálmurinn gerir höfuðið stærra, og getur "grípið" í yfirborð, sérstaklega ef yfirborðið hjálmsins sé ekki hart og slétt.

Ef hjálmurinn væri rétt stilltur hefði hann komið í veg fyrir kúluna hjá Svandísi, gefið að kúlan kom á stað sem hjálmurinn þekur.   En -  ekki er visst að áverkar á heilann, sem að manni skilst hafi verið engar eða afar litlar, hefðu verið minna með hjálm  samt.   Hver veit í alvöru ?   Kannski hefði komið til lítilsháttar heilahristing ?   Hjálmurinn hefði gert höfuðið stærri og þyngri og kannski meinað höfuðkúpuna um að nota sína vörn.   Akkúrat varðandi hugsanlega slæm áhrif af hjálmum í svona minniháttar slysum, get ég ekki beitt fyrir mér vísindaskýrslur, en varðandi hve lítill virkni þeirra sé, tölfræðilega,  jafnvel í  minniháttar slysum liggja fyrir töluvert af   gögnum, sem ekki syngja lof hjálmana.

Frauðplastið er hannað til að standast staðla sem nota stálhöfuð til að meta hvernig frauðplastið kremjist og dragi úr hröðun. Til að geta virkað sem best gegn höfuðmeiðslum hefði  frauðplast þurft að vera mun mýkri  en það sem nú tíðkast, því höfuðkúpan er mýkri en stál-höfuð.  En staðlar sem miða við stállíkön krefjast harðari frauðplasts.  Fræðingar sem skoðuðu  hjálma eftir slys sáu nánast engin dæmi um að frauðplastið hefði kramist saman eins og tilgátan segi að það ætti að gera. Sérfræðingar um hönnun hjálma segja ennfremur að ef hjálmur brotni, þá er það merki um að hjálmurinn hafi  ekki  sinnt hlutverki sínu. Reiðhjólahjálmar eru hannaðir til að draga úr vægum höggum með því að frauðplastið krumpist. Þegar frauðplastið brotnar,  þá er hjálmurinn ekki að draga neitt sérstaklega úr högginu.

Ég get vitnað í skýrslur í virtum vísindatímaritum, í skýrslur  Evrópusambandsins, í  nýlegri samantekt íhaldssama norskra sérfræðinga á vísindaniðurstöðum,   til þess að styðja mál mitt um að hjálmar séu yfirleitt ofmetnir. Úttekt á skýrslunni frá Seattle 1989 sem heldur fram 85% virkni í að draga úr höfuðmeiðslum,  sýnir að þessar rannsóknir voru meingallaðar. Höfundar skrifuðu nýja skýrslu þar sem sumt var leiðrétt og talan fyrir virkni  lækkuð, en nánast aldrei vitna hjálmaáróðursmenn í þeirri skýrslu. Hærri talan sem var dregin tilbaka er "skemmtilegri"  fyrir hjálmaáróðursmenn. ( Og svo ber að nefna að nýrri  skýrslan "haldi enn í" mörgum af göllunum, til dæmis með að bera saman epli og banana )

Bresk, norsk og frönsk yfirvöld og fleiri hafa hafnað tillögur um að setja hjálmaskylda á hjólreiðamenn, með þeim rökum meðal annars að vandinn sé ekki það mikill, ekki einu sinni miðað við hlutdeild hjólreiða í umferðinni, og að jákvæð heilsuáhrif hjólreiða og frelsi hjólreiðamanna vegi talsvert þyngra  en höfuðmeiðslin.   Hvað íslenskum yfirvöldum gekk til þegar tillagan um hjálmaskyldu á fullorðnum var hafnað,  er erfitt að vita, en visst er að þeir fengu rök með stuðningi í vísindaskýrslum viða að frá Landssamtökum hjólreiðamanna og fengju að tala við okkur.  Og ónefnd opinber stofnun gaf álít (hálf óopinbert ) um að hjálmaskylda ekki væri rétta skrefið.  Yfirferð á vísindagögnum hefði ekki sannfært um ágæti og nauðsýn hjálmanna.  En málsmeðferðin í kring um ákvörðunartöku var hulin í þoku.  Gaman væri að vita hvort vinnubrögðin sé gegnsærra undir núverandi ráðherra.  ( Ef maður glöggvar í gögnin sem Alþingið hafði þegar ráðherra var gefinn leyfi til að setja reglur um skyldunotkun á hlífðarhjálma, sér maður að þetta var mjög einhliða og ansi rýrt. )

Aðrir aðilar hafa meir að segja varað við áróðri fyrir hjálma.  Fyrir nokkrum árum var birt skýrslu  frá  European Conference of Transport Ministers (ECMT). Hún  fjallar meðal annars um að varlega beri  að fara í aðgerðum í umferðaröryggismálum sem kunna að draga úr hjólreiðum og göngu.  Aðgerðir sem gera það að verki að meira mál verði að ganga eða hjóla, svo sem að þurfa að fara upp í loftið eða undir jörðu eða taka á sér krók  til að þvera götu, eru dæmi um hindranir sem eru lagðar í vegi gangandi og hjólandi. Til dæmis í stað þess að lækka hraða bíla.  Í  þessari skýrslu ECMT segir að opinberir aðilar ættu ekki einu sinni að reka áróður fyrir reiðhjólahjálma.  Það er meir en nóg að  leyfa búðirnar sem selja þau að stunda svoleiðis. 

Ég er ekki mælast til þess að  fólk sem vill nota hjálm sleppi því.  En að hafa ofurtrú á hjálmana gerir það að verki hjá mörgum að þau taka meiri áhættu en ella.  Svo kölluð "risk compensation" hefur verið staðfest af vísindamönnum.  Og ofurtrúi á hjálmana í umferðaröryggisvinnunni, gerir það að verki að annað sem er miklu mikilvægari, svo sem færni hjólreiðamanna og hraða bíla gleymist.

Það slæma með hjálma, sérstaklega í ljósi þess að virkni þeirra sé svo lélegur,  er annars vegar misskilningurinn um að hjálmar séu lang-lang mikilvægasti málið  í  umferðaröryggi hjólreiðamanna.   Hins vegar er gefið fölsk skilaboð um að hjólreiðar séu sérstaklega hættuleg samgöngumáta.    En hversu margir  hafa dáið í umferðinni undanfarin tíu ár á  Íslandi , samkvæmt tölur  Umferðarstofu ?    Hátt í tvö hundruð í bílum.  Um tuttugu  gangandi.  Enginn á reiðhjóli.  

Umhverfisráðherra hlaut höfuðhögg